Phon-phon that tadeungö narit Aceh nyan pajan na? pue watee trok awak Arab?
Na nyang peugah ACEH nyan nyankeuh geusingkat nibak Arab Cina Eropa Hindia. pue yakin teuh beutoi meunan?
hana meusoe peugah phôn
Bôh ci ta tanyöng lom, miseu nyan geusingkat nibak 4 boh nan nanggroe luwa nyan. Soe phon-phon nyang trok keunoe? Puekeuh seugohlom nyan hana sapue nan lom?
Ka pasti ka na, teuma pue nan?
Taboh miseu nan jih HOM.
Nan Aceh nibak Arab Cina Eropa Hindia?
Bôhka miseu meunoe, phon-phon that trok pane awak? Pue awak hindia?
Miseu trok awak Arab saboh kapai, boh ek mungkin jigantoe nan HOM nyan beuna “A” jih jiböh HOM? lheuh nyan trok awak Cina beuna “C” jih. Kakeuh nan watee nyan “AC” sagai? Dudoe nibak nyan trok soe lom? Awak Eropa? seuneulheuh meubaro trok awak Hindia?
Teuma pakön ureueng awai geutém gantoe-gantoe nan beurangkaho meunan?
Nyang peugah meunan hana meupat asai jih, nyang teuntèe na ureung peuna-peuna bhah nyan, meunyo meunan mustahé nan Aceh nyan nibak peuet boh nan ureung nyang trok bunoe. Bit-bit mustahé, han mungken sagai-sagai meunan.
Nan Aceh Lam Kamuih Inggreh – 1812
Wiliam Marsden (1812) lam kamuih basa Melayu ngön Inggreh meutuleh hinan nan Aceh.
اچه acheh Achin, a port and kingdom situated at the north western extremity of SUMATRA, and formerly a powerful state.
Lam basa Melayu meubek na salah lagèe jibalék basa lé google meunoe :
Sebuah pelabuhan dan kerajaan yang terletak di hujung utara barat SUMATRA, dan dahulunya sebuah negara berkuasa.
Nan gampong di Aceh
Na padum-padum boh gampong di Aceh nyan jeut takalon sampoe uroe nyoe geucok nan gampong nyan nibak nan krueng nyang na lam gampong atawa rab binéh gampong nyan.
Miseu krueng Tingkeum, krueng Keuretoe, krueng Aceh atawa krueng- krueng laen nyang na di Aceh.
Teuma dudoe tatanyöng lom, pakon geuboh nan krueng nyan meunan? pat geucok nan nyan?
Lagee padum-padum boh nan krueng nyang ka lheuh meutuleh di ateuh jeut ta teupue nyang nan nyan geucok nibak bak kayèe nyang jitimöh rab bineh krueng nyan.
Krueng tingkeum, na bak tingkeum hinan. Krueng keureutoe na bak keureutoe hinan.
Meunan sit krueng Aceh, na bak Aceh rab bineh krueng nyan
Meunyo bak tingkeum na mantong sampoe uroe nyoe jeut takalon bak nyan. Teuma bak keureutoe pue mantong na? bak Aceh kiban bak nyan?
Lam saboh riwayat na nyang peugah watee geuprang kaphe Ulanda geukoh bak Aceh nyan dum nyang na rab bineh krueng Aceh, nyan keuh wab uroe nyoe hana ta tupat le na bak Aceh nyan.
Bak Aceh
Kiban bak Aceh nyan?
Lam kamuih awai nyang meutuleh ngon basa Blanda na meutuleh hinan keu bhah Aceh.
K.F.H Van Langen jituleh lam basa Blanda nibak thon 1889
WOORDENBOEK DER ATJEHSCHE TAAL
“اجيه atjeh, een boom, die slechts in het Atjehsche rijk wordt gevonden en waaraan het volgens de sage zijn naam zou ontleenen en niet”
Lam basa tanyoe meubek na salah lagèe jibalék basa lé google meunoe :
a tree that is only found in the Aceh Kingdom and from which it is said to derive its name and not from it.
(Meusambong lom kali ukeu insya Allah)
Geutuléh lé Iqbal Hafidh nibak thon 1441 bak 29 uroe buleuen Khanduri Boh Kayée (Jumadil Akhé), geujak beut bak Balé Drah Aceh Jawöe – جاوي اچيه i Darussalam